To naturalne, że małe dzieci chcą poznać otaczający je świat. Kieruje nimi ciekawość, którą zaspokajają poprzez obserwację, doświadczanie, a także ciągłe zadawanie pytań i uzyskiwanie odpowiedzi. Ważną rolą rodzica jest stymulowanie rozwoju dziecka – jego koordynacji ruchowej, zdolności manualnych, a także poznawczych i językowych. Pomocne w tym procesie okazują się być eksperymenty dla dzieci. Kiedy je wprowadzić w życie? Jakie doświadczenia możesz przeprowadzić w domu? Zobacz na naukowe atrakcje dla dzieci, które można wykonać w domu.

Proste doświadczenia dla dzieci – 13 domowych eksperymentów

Spis treści

Nauka przez świetną zabawę, czyli krótko o eksperymentach w domu i nie tylko

Wraz z rozwojem dziecka wzrasta potrzeba rozumienia i poznania. Zatem rolą rodzica jest pomóc w odkrywaniu i pielęgnowaniu ciekawości świata. Pierwszym sposobem na poznanie pewnych zjawisk jest obserwacja. Dziecko używa zmysłu wzroku, jednak warto zaopatrzyć się w lupę lub lornetkę, by pokazać mu pewne obiekty z innej perspektywy. Poznawanie świata nie może się odbyć bez obserwacji. Ważny jest także udział oraz jednoczesne pobudzanie pozostałych zmysłów – dotyku, węchu czy smaku. 

Obserwacja może być także elementem doświadczenia lub eksperymentu. W nauce rozróżnia się te dwa pojęcia, jednak w języku potocznym są one tożsame. Warto dodać, że istnieją różne rodzaje eksperymentów i sposoby ich klasyfikacji. Jednak bez wchodzenia w szczegóły i różnice między tymi pojęciami, należy podkreślić, że obserwacje, doświadczenia i eksperymenty wzbogacają dziecko. Pobudzają jego wrodzoną ciekawość, stymulują rozwój i zachęcają do aktywności. Dużą zaletą jest też to, że eksperymenty dla dzieci można przeprowadzić w domowych warunkach. Do wielu z nich nie potrzebujesz nawet dodatkowych narzędzi. 

mała dziewczynka z rękami i buzią ubrudzonymi farbą

Eksperymenty dla dzieci – w jakim wieku je rozpocząć?

Dziecko rozwija się już od narodzin. To nieustanny proces, który w początkowych etapach rozwoju psychicznego dziecka przebiega najszybciej. Dochodzi też rozwój fizyczny i z uwagi na to, w kontekście zachodzących zmian, mówi się o rozwoju psychofizycznym. Należy zwrócić uwagę, że w wieku 3 lat dziecko powinno już mieć opanowane najważniejsze umiejętności w obszarze sprawności ruchowej, czyli dużej motoryki, sprawności manualne związane z małą motoryką, np. czynności samoobsługowe, rysowanie, układanie elementów itp. Z tych względów ukończenie 3 roku życia to doskonały czas na rozpoczęcie eksperymentów z dzieckiem.

Wielu psychologów i pedagogów uważa właśnie ten wiek, za magiczną granicę, która wyznacza okres intensywnej nauki i odkrywania siebie oraz całego otoczenia. Należy mieć też na uwadze fakt, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie. Z uwagi na to, zabawy i eksperymenty należy dobierać umiejętnie i z rozwagą.

Czego dziecko nauczy się dzięki eksperymentom?

Chcąc rozpocząć przygodę z poznawaniem świata w kreatywny sposób, warto rozpocząć od prostych eksperymentów dla dzieci. Bardzo ciekawe mogą okazać się eksperymenty przyrodnicze dla dzieci, które będą wyjaśniały zjawiska zachodzące w otoczeniu. W poznawaniu związków zachodzących między zjawiskami występującymi w pogodzie, elektrostatyce czy świecie chemii pomocne będą nie tylko eksperymenty chemiczne dla dzieci, ale także doświadczenia fizyczne.

Doświadczenia Chemiczne dla Dzieci – wulkaniczna lawa, ciecz nienewtonowska, deszcz w szklance, tęcza i mozaika

Eksperymenty chemiczne są fascynującym sposobem na wprowadzenie dzieci w świat nauki. Pozwalają na zrozumienie podstawowych zasad chemii w sposób praktyczny i zabawny.

Sensoryczna zabawa z cieczą nienewtonowską

Ciecz nienewtonowska
  1. W misce wymieszaj mąkę kukurydzianą z wodą w proporcji około 2:1 (na dwie części mąki, jedna część wody).
  2. Mieszaj, aż uzyskasz jednolitą, gęstą konsystencję.

Ciecz newtonowska to mieszanina, która zachowuje się zarówno jak ciecz, jak i jak ciało stałe w zależności od tego, jak jest obciążona. Aby ją stworzyć, potrzebujesz tylko dwóch składników: mąki kukurydzianej i wody.

Kiedy na ciecz newtonowską działa niewielkie obciążenie lub jest ona delikatnie poruszana, zachowuje się jak typowa ciecz – jest płynna i można ją wylewać. Jednak pod wpływem silnego nacisku lub szybkiego uderzenia, jej cząsteczki zbliżają się do siebie, sprawiając, że mieszanina staje się twarda jak ciało stałe. To niezwykłe zachowanie jest świetnym przykładem nietypowych właściwości niektórych materiałów i jest często wykorzystywane do prostych eksperymentów naukowych.

Domowy wulkan

W małej butelce umieść sodę oczyszczoną, a następnie powoli wlej ocet. Obserwuj, jak gwałtowna reakcja tworzy pianę wyrzucaną z butelki, imitującą erupcję wulkanu. Dla efektu wizualnego dodaj barwnik.

Kolorowy deszcz z pianki do golenia

W szklance z wodą nałóż warstwę pianki do golenia. Następnie kroplami barwnika spożywczego zrób wzory na pianie. Dzieci zobaczą, jak barwnik powoli przenika przez piankę, tworząc efekt kolorowego deszczu.

Tęczowy talerz

Do tego eksperymentu potrzebujecie płaskiego i okrągłego talerza, wody oraz cukierków typu Skittles.

Jeśli masz te trzy składniki, wystarczy, że wspólnie wyłożycie cukierki na talerzu, tak aby tworzyły okrąg, więc najlepiej układać je przy brzegu. W ten sposób ułożone cukierki należy zalać wodą i obserwować powstającą tęczę. Opowiedz dziecku o zachodzącym procesie i pytaj, jakie kolory widzi. 

Mleczna mozaika

To prosty eksperyment, do którego potrzebujesz nieco więcej składników. Przygotuj płaski talerz, mleko, barwniki spożywcze (dostaniesz je praktycznie w każdym sklepie), płyn do mycia naczyń, patyczki – mogą być kosmetyczne, łyżeczki. Na  talerz wlejcie mleko, następnie stopniowo dodajcie rozpuszczone barwniki spożywcze. Na powierzchni mleka powstanie kolorowa mozaika. Wtedy namoczcie patyczki w płynie do mycia naczyń i delikatnie dotykajcie powierzchni mleka. To fizyczne i jednocześnie chemiczne doświadczenie, które pokaże napięcie powierzchniowe. Dzięki niemu zostaną wprowadzone w ruch barwniki, które zaczną samoistnie wirować i mieszać się.

Doświadczenia Fizyczne dla Dzieci – samopompujący balon, telefon, magnetyczna ścieżka i balonowy resorek

Young scientist girl with blackboard background

Doświadczenia fizyczne dla dzieci to doskonały sposób na odkrywanie i zrozumienie podstawowych praw fizyki, które rządzą naszym światem. Poprzez praktyczne i zabawne eksperymenty, dzieci mają okazję do nauki poprzez bezpośrednie doświadczenie i obserwację.

Samopompujący balon

W butelce z wodą rozpuść sodę oczyszczoną, załóż na nią balon, a następnie dodaj ocet. Balon nadyma się sam, dzięki wydzielaniu się dwutlenku węgla.

Balonowy samochód

Resorek to prosta, ale fascynująca zabawka, która może służyć do nauki podstaw fizyki. Tworzenie balonowego autka to świetny sposób, aby zachęcić dzieci do eksperymentowania i zrozumienia prostych zasad inżynierii i fizyki.

Aby stworzyć balonowy samochód, wystarczy, że dziecko umieści balon na resorze, a następnie nadmucha go. Po zwolnieniu balona, resor zacznie się poruszać napędzany siłą powietrza. To zabawna i edukacyjna zabawa, która zapewni godziny wspaniałej frajdy.

Sznurkowy telefon

Do dwóch plastikowych kubków przewlecz sznurek, na tyle długi, aby kubki były od siebie oddalone. Mówiąc do jednego kubka, dźwięk będzie przenosił się przez sznurek do drugiego.

Tajemnicza ścieżka magnetyczna 

Ten eksperyment pozwala dzieciom zrozumieć, jak magnesy działają na metalowe przedmioty, nawet przez przeszkodę, jaką jest kartka papieru, oraz jak można wykorzystać zjawiska magnetyczne do tworzenia ruchu.

  1. Połóż kartkę papieru na płaskiej powierzchni. Pod kartką rozmieść metalowe przedmioty, tworząc ciekawy układ, np. labirynt lub prostą ścieżkę. Wręcz dziecku magnes i zachęć je do poruszania nim nad kartką papieru. Dziecko zobaczy, jak metalowe przedmioty pod kartką zaczynają się przesuwać, śledząc ruch magnesu.
  2. Przywiąż magnes do drewnianego patyka lub ołówka za pomocą nitki, tak aby mógł swobodnie się zawiesić. Następnie umieść patyk nad miską z wodą, pozwalając magnesowi unosić się tuż nad powierzchnią wody. Dziecko może obserwować, jak magnes przyciąga metalowe przedmioty przez wodę.

Doświadczenia Przyrodnicze w Domu – wędrująca woda, obserwacja roślin i ich wzrostu

las w słoiku podlewanie i pielęgnacja

Doświadczenia przyrodnicze w domu to fascynujący sposób na wprowadzenie dzieci w świat nauki poprzez bezpośredni kontakt z przyrodą. Pozwalają one na zrozumienie i doświadczenie zjawisk naturalnych w bezpiecznym i kontrolowanym środowisku domowym. Eksperymenty te mogą obejmować obserwację wzrostu roślin, badanie właściwości wody, poznawanie życia zwierząt czy eksplorację różnych elementów środowiska naturalnego.

Wędrująca woda

Użyj bibuły i kilku szklanek z wodą zabarwioną różnymi barwnikami. Bibuła przenosi wodę między szklankami, tworząc efekt „wędrującej wody”.

Obserwacja roślin: Jak rośliny piją wodę

Użyj białych kwiatów i umieść je w wodzie zabarwionej barwnikiem spożywczym. Obserwuj, jak kwiaty zmieniają kolor, absorbując barwną wodę.

Stworzenie własnego ekosystemu w słoiku

W słoiku stwórz mini-ogród, umieszczając w nim ziemię, rośliny i małą ilość wody. Obserwuj, jak rośliny rosną i jak woda krąży w zamkniętym ekosystemie.

Od kiełka do bohatera

Ten eksperyment pozwala dzieciom obserwować, jak z nasion rozwijają się rośliny, dzięki procesowi kiełkowania. Jest to fascynujący sposób na zrozumienie cyklu życia roślin i podstaw botaniki.

  1. Ułóż waciki bawełniane lub złożony papierowy ręcznikowy na dnie przezroczystego plastikowego pojemnika lub słoika.
  2. Umieść nasiona fasoli między wacikami a ściankami pojemnika tak, aby były dobrze widoczne. Można umieścić kilka nasion w różnych miejscach, aby obserwować, czy wszystkie kiełkują w podobnym tempie.
  3. Delikatnie zwilż waciki bawełniane lub papierowy ręcznik wodą, tak aby były wilgotne, ale nie przemoczone. Woda jest niezbędna do procesu kiełkowania.
  4. Pozostaw pojemnik w miejscu, gdzie jest dostęp do światła, ale nie wystawiaj bezpośrednio na słońce. Codziennie obserwuj, jak nasiona pęcznieją, a następnie wyrastają z nich pierwsze korzenie i łodygi. Zachęć dzieci do robienia codziennych notatek lub rysunków postępu kiełkowania.

Eksperymenty dla dzieci w przedszkolu i dla tych starszych

Przyjmuje się, że przedszkolak to dziecko w wieku od 3 do 6 lat. W tym okresie warto zadbać o ciekawe eksperymenty, które rozwiną jego wyobraźnię i będą uczyły poprzez zabawę.

Starsze dzieci mogą też przeprowadzać eksperymenty w szkole, jednak domowe doświadczenia to świetny sposób na budowanie relacji i wspólną zabawę. Dlatego warto przeprowadzać domowe eksperymenty również ze starszymi dziećmi.

To właśnie ten element zabawy sprawia, że dziecko jest zaangażowane i chce zaspokoić swoje dociekania. Doświadczenia, które Ci zaprezentowaliśmy, możesz przeprowadzić ze swoim przedszkolakiem w domu. Nie potrzebne są do nich trudno dostępne składniki i narzędzia. 

Przeczytaj również

Anna Pieczara
Wyświetl więcej wpisów
Zafascynowana życiem i pełna optymizmu, jednocześnie wpadająca w melancholijne nastroje.